W Wielkiej Brytanii jest ponad 5000 dzwonnic, a w każdej z nich zawieszonych jest od pięciu do dwunastu różnych dzwonów. Tak ogromna liczba dzwonnic powstała w wyniku ogłoszenia w X wieku prawa, na mocy którego każdy Sas mógł zostać szlachcicem, o ile tylko posiadał co najmniej 500 akrów ziemi (1 akr = 4046,86 m²), na których stał, między innymi, kościół z dzwonnicą.

W okresie reformacji wiele dzwonów zostało zniszczonych. Gdy nadeszły spokojniejsze czasy, wieszano w dzwonnicach nowe zestawy dzwonów, ale mocowano je już trochę inaczej.

Każdy dzwon przymocowany został do koła (lub połowy koła), jak na rysunku powyżej. Pozwalało to na dokładne kontrolowanie ruchu dzwonu. Wprawny dzwonnik potrafi tak rozkołysać dzwon, aby na pewien czas ,,zatrzymał się” w pozycji odwróconej.

Gdy na dzwonnicy są cztery dzwony, najprościej rozkołysać je w ten sposób, aby wydawały dźwięk kolejno: 1-2-3-4, 1-2-3-4, 1-2-3-4,… To jednak nie zadowalało dzwonników, więc wymyślili, aby zamieniać kolejność, w jakiej poszczególne dzwony wydają dźwięk. Przypuśćmy, że chcemy zamienić kolejność dzwonów pierwszego i drugiego. Wystarczy wtedy tak rozkołysać dzwon numer 1, aby na chwilę zatrzymać go w górze, a wtedy pociągnąć za linę dzwonu numer 2, aby wracając w dół, zadzwonił wcześniej niż dzwon numer 1. Wygląda to następująco: 1-2-3-4, 2-1-3-4, itd. Później ustalono cztery podstawowe reguły bicia w dzwony:

• Dzwonienie na n dzwonach musi rozpocząć się i zakończyć uderzeniami 1-2-3-4- … -n.

• W każdej ,,kolejce” musi zabrzmieć każdy dzwon i to dokładnie raz.

• Wolno zamienić kolejność tylko takich dwóch dzwonów, które w poprzedniej kolejce sąsiadowały ze sobą. Na przykład, można z układu 1-2-3-4 przejść do 2-1-4-3, ale nie można do 3-1-2-4.

• Nie wolno powtórzyć układu, który już był wydzwoniony, zanim nie wydzwoni się wszystkich układów przewidzianych przez zastosowaną metodę dzwonienia.

Dzwonników jest tylu, ile dzwonów, a dodatkowa osoba (lub dwie) zajmuje się ,,dyrygowaniem”, dyktując kolejność zamian.

Podano wiele szczegółowych przepisów dzwonienia, zwanych ,,metodami”. Zauważmy, że w przypadku czterech dzwonów można zachować reguły, dzwoniąc tylko 4 razy według mało ambitnej metody 1-2-3-4

2-1-4-3 2-1-3-4 1-2-3-4. Metoda naprawdę ambitna nakazuje wydzwonienie wszystkich n! możliwych permutacji.

Poniższa metoda dzwonienia nazwana została Plain Bob i dla czterech dzwonów wygląda następująco:

Oczywiście, najtrudniejszym zadaniem jest dyrygowanie: jak zapamiętać, która permutacja została już wykorzystana? Pomagają w tym pewne sposoby, na przykład symetria, w jaki przebiega kolorowa linia przez rzędy cyfr zamieszczone powyżej.

Wielu dzwonników tworzyło swoje własne metody i przekazywało je kolejnym pokoleniom. Nie były one jednak spisane. Dopiero Fabian Stedman opublikował dwie książki na temat dzwonienia: w roku 1668 Tintinnalogia, a w roku 1677 Campanologia. Opisał w nich różne metody wydzwaniania permutacji. Następcy udoskonalali metody Stedmana i do dziś istnieją w Anglii i USA stowarzyszenia dzwonników, a czasopismo, które wydają dzwonnicy, pełne jest rzędów cyfr.

Ponieważ dzwonnice mają od 5 do 12 dzwonów, ambicją każdego dzwonnika jest zagranie wszystkich możliwych permutacji. Począwszy od 7 dzwonów (czyli od 7! = 5040 permutacji) taki wyczyn nazywa się dojściem do końca. Zacytujmy fragment książki Ronalda Blythe’a zatytułowanej Akenfield. Portret wsi angielskiej. Pisze on: ,,Maksimum kombinacji, jakie można wygrać na ośmiu dzwonach, wynosi 40 320. Nazywa się to dojście do końca i udało się raz na dzwonach huty w Loughsborough. Trwało to siedemnaście godzin i pięćdziesiąt dziewięć minut. Było czymś w rodzaju podjęcia wyzwania, tak jak Hillary podjął wyzwanie Mount Everestu”.

Dla pełności dodajmy tylko, że wydarzyło się to 27 lipca 1963 roku. Ośmiu dzwonników i dyrygent rozpoczęli pracę o 6:52 rano, a zakończyli o 0:50 następnego dnia. Ten rekord został odnotowany w Księdze Rekordów Guinnessa. Wydaje się, że tego rekordu nie można pobić, jeśli dzwonnicy nie mogą się zmieniać. Na dziewięciu dzwonach można bowiem zagrać 9! = 362 880 permutacji, co trwałoby około tygodnia (18 godzin razy 9 = 162 godziny), a zagranie wszystkich 12! permutacji (tak zwany maximus) zajęłoby około 40 lat. Ale kto wie, może i rekord z Loughsborough zostanie poprawiony. Kiedy bowiem w roku 1851 udało się po raz pierwszy zagrać 6144 permutacje metody zwanej Treble Bob Major, w księdze Stowarzyszenia Dzwonników w Ipswich zapisano: “Zmagamy się z trudnościami, ale nie ma w tym, co jest łatwe, zasługi”.

Więcej informacji o historii i osiągnięciach dzwonników można znaleźć w Internecie, między innymi na stronie http://web.mit.edu/bellringers/www/change_instruction.html